۵ راهکار عملی برای افزایش تمرکز و توجه

تمرکز حلقه مفقوده زندگی انسان امروزی است. در دنیای شلوغ و پر سرعت امروزی اینکه فردی بتواند بدون حواس پرتی کارهای خودش را انجام بدهد بسیار ارزشمند می باشد. تقویت و افزایش تمرکز حواس مهارتی است که همه انسان ها با هر جایگاه و وضعیتی به آن احتیاج دارند. چرا که بدون تمرکز، دقت و توجه عملا هیچ کاری در زندگی با کیفیت مطلوب و در زمان خودش انجام نمی شود.

یکی از مشکلات اصلی در راستای افزایش تمرکز حواس این است که هیچ زمانی در هیچ مقطعی از زندگی این مهارت به ما آموزش داده نشده است. نه در زمان دانش آموزی و کنکور، نه در زمان دانشجویی و نه زمانی که مشغول به کار می شویم و باید در جهت بهره وری سازمانی تلاش کنیم. همه این مسائل باعث شد تا در این مقاله به بحث افزایش تمرکز بپردازم. با من همراه باشید.

تمرکز چست؟

در گام اول بهتر است بدانیم تمرکز چیست. تمرکز یعنی اینکه تمام توجه فرد معطوف به یک کار باشد و هیچ مساله ای نتواند این توجه را برهم بزند. در واقع عمیق شدن در انجام کارها برای مدت زمان مشخص بدون آنکه چیزی بتواند شما را از آن عمق بیرون بیاورد. زمانیکه از تقویت و افزایش تمرکز حرف می زنیم یعنی می خواهیم فرایند عمیق شدن را راحت تر انجام دهیم و بدور دخالت اراده متمرکز باشیم.

انواع تمرکز

 ۱) تمرکز ارادی

تمرکز ارادی همانطور که از عنوان آن مشخص است نیاز به تصمیم و اراده فرد دارد. از آنجایی که مغز انسان بیشتر تمایل به صرف انرژی کم دارد هربار که فردی تصمیم بگیرد که روی کاری تمرکز بکند مغز باید انرژی زیادی صرف کند. نکته دیگری که وجود دارد این است که کارهایی که بصورت ارادی انجام می شوند با کوچکترین مزاحمتی می توانند متوقف شوند.

بعنوان مثال کودکی که تازه به راه افتاده را درنظر بگیرید. در ابتدای امر آن کودک باید تمرکز و انرژی فراوانی را صرف راه رفتن کند. اگر در آن لحظه ای که کودک در حال تلاش کردن برای راه رفتن می باشد مادر یا پدر نام کودک را صدا بزند تمرکز کودک برهم می ریزد و می افتد.

۲) تمرکز غیر ارادی

اگر دقت کرده باشید گاهی برای انجام بعضی از کارها شیفتگی و علاقه خاصی دارید. مثل تماشای یک مسابقه فوتبال، مطالعه یک کتاب جذاب یا انجام یک کار تخصصی که از آن لذت می برید. در این شرایط و در حین انجام این دسته کارها تمرکز شما ارادی نیست و ناخودآگاه روی کار خود متمرکز می شوید.

بعنوان مثال کودکی را در نظر بگیرید که سرگرم بازی کردن است و همه حواس و تمرکزش معطوف به بازدی کردن است. آنقدر بازی کردن برای او لذت دارد که گرسنگی و تشنگی موجب حواس پرتی او نمی شود.

چرا تمرکز نداریم؟

عدم تمرکز ممکن است دلایل بسیاری داشته باشد اما ۴ دلیل بسیار مهم نداشتن تمرکز را اینجا بیان میکنم.

۱) افکار مزاحم

جالب است که بدانید در طول روز چیزی نزدیک به ۶۰ هزار فکر از مغز ما عبور میکند. بسیاری از این افکار گذارا و غیر مهم هستند. به این افکار غیرمهم افکار مزاحم می گویند و به راحتی در انجام کارهای ما ایجاد اختلال می کنند. افزایش تمرکز باعث می شود که راحت تر بتوانید افکار مزاحم خودتان را مدیریت کنید.

۲) چندوظیفگی

به انجام همزمان چند کار چندوظیفگی یا multitasking گفته می شود. بسیاری از افراد به اینکه می توانند چند کار را همزمان انجام بدهند افتخار می کنند. اما زمانیکه فردی بخواهد دو کار را همزمان انجام دهد به ناچار باید تمرکز خود از یک کار بردارند و به کار دوم بپردازند. همین مساله باعث از بین رفتن تمرکز می شود. اگر فرد کارها را بصورت متوالی انجام دهد حتما مقدار تمرکز حواس بالاتری را تجربه خواهد کرد. خود بحث افزایش تمرکز باعث میشود که زمان انجام کارها تا حدی بهینه شود و در مجموع کارها سریع تر و با کیفیت تر انجام شوند.

۳) وقفه های دیجیتال

این روزها وقفه های دیجیتال اصلی ترین عوامل اختلال در تمرکز می باشند. تمام تجهیزات الکترونیکی نظیر موبایل، تبلت، لپتاپ، کامپیوتر ، ساعت ها و گجت های هوشمند و … می توانند در میزان تمرکز ما تاثیرگذار باشند. با مدیریت صحیح کاربرد تجهیزات دیجیتال میتوان به افزایش تمرکز حواس و دقت و توجه بیشتر امیدوار بود.

۴) خستگی

 در زمان های خیلی گذشته ساعت خواب مردم بسیار مناسب بود و با تاریکی هوا مردم به خواب و استراحت میپرداختند. از زمانیکه توماس ادیسون لامپ را اختراع کرد سبک زندگی بسیاری از مردم تغییر کرد و ساعات بیشتری را بیدار می ماندند. همینطور در عصر حاضر پیشرفت تکنولوژی به این مساله دامن زده است. خواب و استراحت کافی باعث می شود که مغز شما فرصت بازیابی پیدا کند و در شروع روز کاری بهره وری بالاتری داشته باشد. بحث درباره مغز بسیار پیچیده است اما فقط در همین حد مطلع باشید که رسیدگی و نگهداری از مغز می تواند به افزایش تمرکز و حافظه شما کمک کند.

راهکارهای افزایش تمرکز

۱) هدفگذاری برای انجام کارها

اولین گام برای افزایش تمرکز حین انجام کار این است که قبل از شروع هرکاری هدف خود را مشخص کنید. منظور از هدف این است که حجم و مقدار کار یا زمانی که تصمیم دارید به آن کار تخصیص دهید را مشخص کنید. مثلا زمانیکه می خواهید مطالعه کنید هدفگذاری شما به دو صورت می تواند انجام شود. اول اینکه برای مدت زمان ۱ ساعت مطالعه کنید. دوم اینکه ۲۰ صفحه از کتاب را مطالعه کنید. همین هدفگذاری ساده می تواند تا حد زیادی تمرکز شما را افزایش دهد.

۲) برنامه ریزی و مدیریت زمان برای کارها

اینکه داشتن برنامه سالانه، ماهانه، هفتگی و روزانه در بهره وری فردی تاثیر بسیار زیادی دارد بر هیچکس پوشیده نیست. داشتن یک برنامه منظم و برای به انجام رساندن کارها خیلی زیاد بر میزان متمرکز بودن افراد تاثیر گذار می باشد. حتما برای برنامه ریزی موثر باید اصول اولیه ای را رعایت کنیم. پس از رعایت اصول اولیه می توانید یک برنامه کاملا شخصی سازی شده را برای خود تدوین کنید. تدوین برنامه و مدیریت زمان و کارها حتما بر افزایش تمرکز شما اثرگذار می باشد.

۳) تمرینات ذهنی جهت افزایش تمرکز

توجه و تمرکز رخادهایی در مغز انسان می باشند. یعنی زمانی که فردی با تمرکز بالا مشغول انجام کاری می باشد بخش هایی از مغز وی درگیر می باشد. به همین دلیل یکی از راهکارهای افزایش تمرکز تمرینات یا ورزش های ذهنی می باشد. انجام تمرینات ذهنی مثل باشگاه رفتتن می باشد. همانطور که شما برای تقویت عضلات دست و پای خود به باشگاه بدنسازی می روید برای تقویت عضلات مغز و ذهن خود هم باید تمرین انجام دهید. تمرینات ذهنی بر افزایش تمرکز حواس شما بسیار بسیار موثر می باشند.

۴) ورزش کردن برای تقویت تمرکز

قبلا در مقاله تقویت حافظه به این مساله اشاره شده که تقریبا ۳۰ درصد از غذا و اکسیژن مصرفی انسان به مصرف مغز می رسد. ورزش کردن باعث بهبود جریان خون و اکسیژن رسانی به مغز می شود. افزایش اکسیژن رسانی به مغز باعث بهبود عملکرد آن می شود. و بهبود عملکرد مغز و ذهن منجر به بهبود و افزایش تمرکز، توجه و دقت انسان می شود.

۵) نظم و انضباط محیطی

پیش از این هم عنوان شد که روزانه چند ۱۰ هزار فکر از ذهن ما عبور می کند. اگر محیطی که شما در آن کار می کنید شلوغ و بهم ریخته باشد با نگاه کردن به محیط دچار حواس پرتی خواهید شد. بنابراین توصیه می شود که در محیط کار فقط وسایل و تجهیزاتی که به آن ها نیاز دارید وجود داشته باشد و هرچیز که باعث حواس پرتی شما می شود از محیط خارج کنید.

کلام آخر

در این مقاله به علل فقدان تمرکز در انسان ها پرداخته شد. همچنین راهکارهایی برای افزایش تمرکز به شما عزیزان پیشنهاد گردید. راهکارهایی نظیر هدفگذاری کارها پیش از انجام آن ها، برنامه ریزی و مدیریت زمان، ورزش ها و تمرینات ذهنی، حرکات و فعالیت های ورزشی مستمر، رعایت نظم و انضباط در محیط کار. امیدوارم که با استفاده از این راهکارها بتوانید تمرکز خودتان را تقویت کنید.